Şişme botların kullanım alanları nedir?

Şişme botlar; balıkçılık, dalış, gezi, özel veya ticari denizcilik, arama-kurtarma görevleri ve su sporları gibi pek çok alanda tercih edilmektedir.

Şişme botlar güvenli midir?

Kullanım amaçlarına uygun olarak değişik taban tiplerinde sunulan şişme botlar, genellikle esnek ve dayanıklı bir yapıda olmaları sebebiyle kullanım talimatları ve uluslararası standartlar dahilinde kalınmak şartı ile tüm hava şartlarında güvenli bir kullanım ve seyir sunmaktadır.

Şişme botların türleri nelerdir?

Şişme botlar genellikle kullanım amaçları, seyir edilecek su (deniz, göl, akarsu vb.) ağırlık tercihleri gibi faktörler ile çeşitli taban yapılarında sunulmaktadır. Temel olarak katlanır tabanlı ve sert tabanlı botlar (RIB-Rigid Inflatable Boat) olarak ikiye ayrılır. Katlanır taban botlar kendi arasında şişme, ahşap, alüminyum ve ızgara taban olarak sınıflandırılırken, sert tabanlı botlar çoğunlukla fiberglas veya alüminyum tabanlı olarak üretilmektedir.

Şişme botun fiber teknelere göre üstünlüğü nedir?

Taban tiplerine göre şişme botlar, benzer büyüklükteki ahşap ve fiber teknelere göre hafiflik avantajına sahip olabilmektedir. Birbirine yakın ölçülerdeki bir şişme botun ağırlığı 150 kg’yi geçmezken fiber veya ahşap tekne bu ağırlığın 2 katına kadar çıkabilmektedir. Bu özellikleri ve fonksiyonel yapıları sayesinde şişme botlar güç ve yakıt ekonomisi sağlamaktadır.

Ek olarak seyir esnasında suya oturan bir şişme tüpün varlığı kötü hava şartlarında bile daha konforlu ve güvenli bir yolculuk sunar. Şişme botların alabora olma riski diğer teknelere oranla çok daha düşüktür.

Kıç ayna, şişme botun omurga, taban ve üst yapının birleştiği bölüm olup motor ve diğer fonksiyonel ekipmanların monte edildiği alandır. Botun plakası, ağırlık, kapasite ve dizayn sınıfını gösteren metal plaka da bu kıç aynada bulunur. Kısa, Uzun, Ekstra Uzun ve Ekstra Ekstra Uzun gibi çeşitli ayna yükseklikleri bulunmaktadır. Bu yükseklik bota monte edilecek motorun şaft uzunluğu ile örtüşmelidir. Bu örtüşmenin yaşanmadığı durumlarda güvenlik ve performans kaybı ortaya çıkacaktır.

Botların en önemli bölümünü oluşturan şişme tüpler tüm aşındırıcı faktörlere karşı dayanıklı olmalı ve aynı zamanda konforlu ve güvenli bir seyir sunmalıdır. Şişme tüpler; PVC, CSM veya Hyplaon-Neopren gibi farklı tiplerde kumaşlardan üretilir. Kullanım amaçlarına göre 900, 1000, 1100, 1200, 1400 ve hatta 1670 denye kalınlıklarında farklı renklerde kumaşlar tercih edilebilir. Kullanılan kumaşın kalınlığı botun fiyatını ve sınıflandırılmasını değiştiren önemli bir faktördür. Örneğin balıkçılık amaçlı kullanılacak bir şişme botun kumaş kalınlığı 1100 denye olurken arama kurtarma vb. ağır hizmet şartları en az 1400 denye kalınlığı gerektirebilir.

Şişme botların iç ayna bölümüne üretici firma tarafından yerleştirilen metal plakalar botun sahip olduğu sertifikasyonlar, ağırlık, kapasite, maksimum motor gücü, üretim yeri ve dizayn kategorisi gibi birçok bilgiyi gösterir. Bir şişme botun temel kalite standardı olan ISO 6185’e uygun üretildiğine dair bilgiyi yine bu plaka üzerinde bulmak mümkündür.

Şişme botların üretim ve kullanım amacının en önemli göstergesi olan kategori, metal plaka üzerinde mutlaka bulunmalıdır. A, B, C, D harf kodları ile gösterilir ve botlar aşağıda yer alan tabloya göre hizmet sınıflarına ayrılır.

Bir şişme bot, tabanı veya şişme tüpünün yanı sıra fonksiyonelliğini sağlayan ve kullanım amacına göre değişebilen birçok aksesuara sahip olabilir. En temel olarak kürek takımı, tamir kiti ve şişirme pompası birçok bot ile birlikte ücretsiz olarak sunulan ekipmanlardır.

Bunlara ek olarak kullanıcıların ihtiyaçları, kullanım amacı ve botun sahip olduğu altyapı doğrultusunda balık bulucu, navigasyon sistemi, portatif tuvalet, ses sistemi, buzdolabı gibi lüks donanımlara sahip sert tabanlı şişme botlar bulunmaktadır.

Şişme botlarda en çok kullanılan ve önerilen tahrik kuvveti benzinli ve dıştan takma deniz motorlarıdır. Marka ve modellerine göre 2 ya da 4 zamanlı 2 ila 8 silindire sahip deniz motorlarının seçimi botun ölçüleri, ağırlığı, yolcu ve yük kapasitesi, taban ve karina yapısı gibi birçok faktöre bağlı kalınarak hesaplanmaktadır.

Şişme bota uygun olan motor gücü ve şaft boyu bot üreticisi tarafından kullanıcıya kullanım kılavuzu, botun iç aynasında yer alan metal plaka ve sunulan CE ve uygunluk sertifikalarında belirtilir. Bota uygun motor seçimi mutlaka bu bilgiler ışığında yapılmalıdır. Aksi takdirde hem güvenlik hem de yasal mevzuat sıkıntıları yaşanacaktır.

Botlar kullanım ve bakım kolaylığı ile öne çıkmaktadırlar. Ancak kullanım koşulları ve sıklığı bu ihtiyacı artırabilir. Botun kullanım sonrası tatlı su ile yıkanarak tuzlu suyun akıtılması kullanım ömrünü artıracaktır. Şişme tüpte meydana gelen 30 mm’ye kadar olan küçük yırtık ve delikler tamir kitleri ile kolaylıkla tamir edilebilir. Daha büyük tamir işlemi gerektiren durumlar, tüp tamir ve bakımında uzman kişiler tarafından ele alınmalıdır

Güncel mevzuat uyarınca 2,50 metre üzerindeki tüm deniz taşıtlarının limana kaydettirilmesi gerekmektedir. Satıcı firmadan temin edilecek botun ve motorun faturası, her iki ürünün CE belgeleri ve diğer evrakları ile istenilen liman başkanlığına başvurularak kayıt işlemi yapılabilir. Gerçekleşecek kontrollerde bağlama kütüğü olmayan deniz taşıtları için idari para cezaları uygulanmaktadır.